Píosaí liom in áiteanna eile:

2013-05-16

Céard is duine ann?

Artikel 1 GG. (1) Die Würde des Menschen ist unantastbar. Sie zu achten und zu schützen ist Verpflichtung aller staatlichen Gewalt.
Ní ceadmhach baint le dínit an duine. Is dualgas gach cumhacht de chuid an Stáit ómós a bheith acu uirthi agus í a chosaint. 

Is mar sin, faoi anáil uafáis an Tríú Reich, a chuirtear tús le Bunreacht Phoblacht Cónaidhmeach na Gearmáine. Is beag duine a easaontódh leis sin.

Ach cad is duine ann? Cathain a bhfuil tús agus deireadh leis? Cad as a nádúr? Cad iad a bhuan-tréithe; cad atá athraitheach? Ansin atá an achrann!

Is beag cabhair dúinn an eolaíocht nuair atá dínit faoi chaibidil. Tá neach nua daonna ann ag coimpeart - foireann géine dá chuid féin. Sin, dar liomsa, tús na beatha daonna. Uaidh sin mo dhiúltú do ghinmhilleadh. Ach tuigim nach féidir leis na heolaíochtaí nádúrtha ceisteanna morálta a fhreagairt, cé gur féidir leo  bunús a thabhairt dóibh.

Maítear go minic gur athraigh an Eaglais CR - nó ar a laghad diagaithe dá chuid - a seasamh ar tús na beatha. Níl sin cruinn. Buan-phrionsabal atá ann, nach ceadmhach beatha saonta a thógáil. An rud a athraigh ná an eolaíocht - an tuiscint ar choimpeart.
Sin gné eile den scéal. Is furasta prionsabal dubh agus bán a leagan amach. Níl an saol dubh agus bán. Faraor, is minic fuilteach é.
Seasaim leis an bprionsabal nach ceadmhach deireadh a chuir d'aon-ghnó le beatha duine - ó coimpeart go bás nádúrtha.

Tuigim go bhfuil pian, strus agus trioblóid ag baint le toirchis agus breith, fiú nuair atá an bhean nó lánúin ag thnúth le leanbh. Tá taithí phearsanta agam ar an fhulaingt a bhaineann le breith anabaí.

Glacaim leis nach mbíonn ginmhilleadh ag bean mura mhothaíonn sí sáinnithe. Ach feictear dom, sna tíortha go bhfuil ginmhilleadh ar fáil, go gcruthaíonn sé brú breise ar mhná fáil réidh leis an "bhfadhb". Agus baineann sé den mbrú ar an bpobal dul i ngleic leis na tosca a fhágann gur míbhuntáiste do bhean leanbh.

Tá rudaí sách bunoscionn san saol san Iarthar faoi láthair - lánúin ag cur coimpeart pháistí ar an méar fhada, agus ansin nuair a mhothaíonn siad "réidh" is minic fadhbanna ann de bharr na blianta is folláine do thoirchis agus coimpeart bheith imithe  (gan trácht ar an stró bhreise a bhaineann le tógáil clainne agus tú níos sine). Fágtar ansin iad le crá agus briseadh croí, agus uaireanta costas mór do míochaine torthúlachta. (Agus cuid na na míochaine sin atá iad féin dochrach don dínit daonna, ag déanamh earra tráchtála as duine)

Ní ceart go mbeadh páiste ina bhac ar oideachas ná dul chun cinn sa ghairm. Go deimhin, sílim go bhfuil gá le hathstruchtúrú ar an saol gairmiúil chun go mbeadh deis ag daoine clann a thosú ag aois feiliúnach ach fós saol fiúntach a bheith acu agus ag a dteaghlach.
 
Aithním go mbíonn ndochtúirí faoi bhrú, agus go ndéanann siad botúin. Is gá don dlí sin a chuir san áireamh - ba mhaith liom córas reachtaíochta a fheiceáil a spreagann lucht leighis chun botún a admháil go luath, ar mhaithe leis an dochar a laghdú agus é a sheachaint amach anseo.
Tá gá a aithint freisin go bhfaigheann mná ginmhilleadh - lasmuigh den dlínse, nó ag baint feidhm as drugaí ó lasmuigh den dlínse. Tá gá cosaint san dlí chun go mbeadh na mná seo in ann teacht ar aon cúram míochaine nó meabhairshláinte gan bheith imníoch faoi iomlán an fhírinne a insint dá dochtúir. (Léirigh iniúchadh abhus go raibh clinicí áirithe atá ar son ginmhilleadh níos forleathana ag moladh dó mhná gan rá le dochtúir go raibh ginmhilleadh acu).

Níl éigniú luaite agam. Seo an toisc is deacra - coir táir foréigneach i gcoinne bean. Is uafásach an rud é go bhfeadfaí toirchis eascairt as gníomh táir mar sin - ach ní ar an ghin an locht, agus ó tá saol nua ann, tá ceart ag an saol sin.

Tuigim go maith go mbeidh daoine ann a easaontódh go fíochmhar liom, agus a chreidfidh gur barbartha an gníomh éileamh ar bhean leanbh a iompar go breith i gcoinne a tola. Tuigim dóibh go pointe - ach sáraíonn an cheart chun beatha gach ceart eile. Agus cuimsíonn an cheart chun beatha an dualgas gach beatha a chosaint san méid is féidir.